ENDOKRİNOLOGİYA
Ümumi Məlumat

Endokrinologiya yunan sözü olub (endo – daxili, krino – sekresiya, loqos – təlim) daxili sekresiya vəzləri haqqında olan elmdir. İfrazatın açıldığı yerə görə vəzlər iki qrupa bölünürlər:

1) Ekzokrin vəzlər – bunların sekreti xaricə, yəni ağız boşluğuna, həzm sisteminə (mədəyə və bağırsaqlara) açılır;

2) Endokrin vəzlər – bunların ifrazatı (sekresiya məhsulu – sekreti) isə ancaq qana və limfaya açılır. Endokrin vəzlərin sekreti hormon adlanır. Yunanca hormao – qıcıqlandırmaq, hərəktə gətirmək deməkdir.

Endokrin sistemi orqanizmin digər orqan və sistemlərilə üzvi bağlı olub orqanizmin üzvi funksional tamlığını-homeostazı təmin edir. Bu sistem sinir sistemi, qan və limfa ilə daha sıx əlaqədədir.

Endokrin vəzi ifrazatının azlığı, artıqlığı müxtəlif növ xəstəliklərin yaranmasına səbəb olur ki, bunlardan da ən məşhuru gündəlik həyatımızda tez-tez eşitdiyimiz diabet tipi tip 2 diabetidir. Tip 2 diabet risk qrupu olan insanlar artıq çəkililikdən əziyyət çəkən əsasən 40 yaş üzəri insanlardır. Diabet xəstələrinin əsas hissəsində 1-ci dərəcəli ailə fərdlərində (ana, ata, qardaş və s.) diabet xəstəliyi olduğu aşkarlanmışdır. Tip 1 Diabet isə avtoimmun bir xəstəlik olub uşaqlıq dövrlərindən ortaya çıxmaqdadır.

Sualınız var?

Hipofiz Vəzi xəstəlikləri

  • Hipofiz vəzi yetərsizliyi (HİPOPİTUİTARİZM)
  • Prolaktin (süd hormonu) hormon artıqlığı (PROLAKTİNOMA)
  • Kortizol hormon artıqlığı (CUSHİNG HASTALIĞI)
  • Böyümə hormonu (GH) artıqlığı (AKROMEGALİ)
  • Böyümə hormonu əksikliyi ve qısa boy (daha çok uşaq endokrinologiyası mövzusu olmaqla birlikdə bəzən yetişgin insanlarda da rast gəlinə bilər)
  • Şəkərsiz şəkər xəstəliyi (DİYABETES İNSİPİDUS)

Tiroid Vəzi (Guatr) xəstəlikləri

  • Guatr (Tiroid vəzi böyüməsi)
  • Tiroid vəzisinin normadan artıq fəaliyyəti ( HİPERTİROİD/ zəhərli guatr)
  • Tiroid vəzisinin normaldan az fəaliyyəti (HİPOTİROİD)
  • Nodül tiroid xəstəlikləri
  • Tiroid vəzi iltihabi xəstəlikləri (TİROİDİTLƏR)
  • Haşimoto xəstəliyi
  • Tiroid xərçəngi

Paratiroid Vəzi xəstəlikləri

  • Paratiroid hormon fazlalığı (HİPERPARATİROİDİ)
  • Paratiroid hormon əksikliyi (HİPOPARATİROİDİ)

Böbrek Üstü Bezi (Adrenal vəya Sürrenal) xəstəlikləri

  • Kortizol hormon artıqlığı (CUSHİNG SİNDROMU)
  • Kortizol hormon əksikliyi (ADDİSON HASTALIĞI)
  • Aldosteron hormon artıqlığı (HİPERALDOSTERONİZM /CONN SİNDROMU)
  • Adrenalin hormon artıqlığı (FEOKROMOSİTOMA)

Yumurtalıqlar (Over) Və xəstəlikləri

  • Qadınlarda cinsi hormon əksikliyi (HİPOGONADİZM)
  • Polikistoz over sindromu (menustrasiya pozulması, piylənmə ve tüklənmə)
  • Tüklənmə (HİRSÜTİZM)
  • Xayalar Ve Hormonları
  • Testosteron hormon əksikliyi (HİPOGONADİZM)
  • Kişilərdə məmə böyüməsi (GİNEKOMASTİYA)
  • Ereksiya problemləri və impotesiya (hormonal səbəbli /testosteron əksikliyi)
  • Xayalar və penisin inkişafdan qalması ilə saqqal çıxmaması (HİPOGONADİZM)

ENDOKRİNOLOGİYA İLƏ ƏLAQƏLİ METABOLİK VE DİGƏR  XƏSTƏLİKLƏR

  • Şəkər xəstəliyi (DİABET)
  • Şəkər düşmələri (HİPOGLİSEMİLƏR)
  • İnsulin direnci sindromu (METABOLİK SİNDROM) (obezitə, insulin direnci, hipertoniya, şəkər yüksəlməsi…)
  • Çəki problemləri özəlliklə artıq kilo (OBEZİTE) və qidalanma
  • Hamiləlik zamanı hamiləlik diabeti və hamilələrdə tiroid xəstəlikləri
  • Sümük əriməsi (OSTEOPOROZ)
  • Bəzi vitamin ve minerallarla əlaqəli xəstəliklər (xüsusilə D vitamini ve kalsium metabolizması)
  • Xolestrol ve qan yağlarının (Trigliserid) yüksəkliyi
  • Ürik asit yüksəkliyi
  • Endokrinoloji şiş xəstəliklər (NEYROENDOKRİN ŞİŞLƏR)

Endokrinologiya şöbəmizin ixtisaslaşmış həkim kollektivi tərəfindən müalicə olunan xəstəliklər:

  • Tiroid xəstəlikləri müalicəsi
  • Hormonun normadan yuxarı və aşağı olmasının tənzimlənməsi
  • Cirtdanboyluluq və boyun həddindən artıq olması endokrinoloji səbəblərinin araşdırılıb müalicə olunması
  • Şəkərli diabet xəstəliyi müalicəsi
  • Hipoqlikemiya (qanda şəkərin azalması) tənzimlənməsi
  • Qalxanabənzər vəz xəstəlikləri: hipertiroid, hipotiroid, tiroid mənşəli şişlərin müalicəsi
  • Cinsi hormonlarla bağlı xəstəliklərin müalicəsi
  • Hirsutizm müalicəsi
  • Aybaşı pozuntuları tənzimlənməsi
  • Sonsuzluq səbəb olan endokrinoloji xəstəliklərin aşkarlanması və müalicəsi
  • İmpotensiyaya səbəb olan endokrinoloji xəstəliklərin aşkarlanması və müalicəsi
  • Kalsi-fosfor və sümük metabolizmin xəstəlikləri
  • Osteoporoz müalicəsi
  • Paratiroid xəstəlikləri müalicəsi
  • Piylənmə tənzimlənməsi
  • Xolesterol və digər yağ metabolizmi xəstəlikləri müalicəsi
  • Böyrəküstü vəzin xəstəlikləri müalicəsi
  • Böyrəküstü çatışmazlığın müalicəsi
  • Kuşinq sindromu müalicəsi
  • Feoxromositoma müalicəsi
  • Hiperaldosteronizm müalicəsi
  • Hipofiz xəstəlikləri müalicəsi
  • Hipofiz çatışmazlığı, prolaktinin artması tənzimlənməsi
  • Akromeqaliya müalicəsi
  • Qeyri şəkərli diabetin müalicəsi
  • Hipofiz adenomaları müalicəsi
  • Endokrinoloji səbəblərlə bağlı hipertenziya tənzimlənməsi

Bölümə aid həkimlər